Το θέμα της αντικατάστασης του φυσικού χλοοτάπητα του σταδίου «Μαρκ Μαρσώ» με πλαστικό τέθηκε στο τραπέζι στο πλαίσιο των προεκλογικών συναντήσεων και συζητήσεων. Με την ευκαιρία η διοίκηση του Γ.Α.Σ.Χολαργού δημοσιεύει ένα κείμενο με μία σχετική έρευνα για το θέμα που προέκυψε από τη συνεργασία του Σωματείου με τον εξειδικευμένο Γεωπόνο, συντοπίτη μας κ. Ταξιάρχη Ανδριτσόπουλο.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο του Γ.Α.Σ.Χ.:

Πλαστικός χλοοτάπητας στο στάδιο «Μαρκ Μαρσώ». Λύση! ή …Πρόβλημα!;

Με αφορμή τις συναντήσεις και τις σχετικές συζητήσεις που είχαμε ως διοίκηση του ΓΑΣΧ με υποψήφιους δημάρχους και δημοτικούς συμβούλους της πόλης που ζούμε και δραστηριοποιούμεθα, στις οποίες προέκυψε και το θέμα της διατήρησης ή αντικατάστασης του φυσικού χόρτου από πλαστικό στο δημοτικό στάδιο Μαρκ Μαρσώ και έχοντας ήδη διεξάγει πριν πέντε (5) χρόνια, μια μικρή έρευνα σχετικά με τους πλαστικούς χλοοτάπητες με αφορμή τις προηγούμενες δημοτικές εκλογές, την επικαιροποιήσαμε και σας την κοινοποιούμε.

Αρχικά πρέπει να αναφέρουμε ότι οι πλαστικοί χλοοτάπητες κατασκευάστηκαν με σκοπό να χρησιμοποιηθούν το χειμώνα σε εσωτερικούς χώρους σε χώρες όπως ο Καναδάς και οι βόρειες ΗΠΑ, που το ποδόσφαιρο θεωρείται καλοκαιρινό σπορ. Στη χώρα μας η εγκατάσταση συνθετικού τάπητα όχι μόνο δεν είναι ιδανική λύση, όπως πιστεύεται, αλλά μπορεί να προκαλέσει προβλήματα με πολλαπλές πτυχές όπως θα δούμε στη συνέχεια.

Επιγραμματικά
• Η εγκατάσταση συνθετικού τάπητα σε γήπεδα ποδοσφαίρου σε αστικό περιβάλλον προκαλεί προβλήματα στο περιβάλλον γιατί δεν παράγει οξυγόνο όπως ο φυσικός χλοοτάπητας, επιπλεόν το καλοκαίρι ανεβάζει τη θερμοκρασία του αέρα στον περιβάλλοντα χώρο.
• Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι οι αθλούμενοι μπορεί να κινδυνεύουν.
• Οι επαγγελματίες ποδοσφαιριστές απορρίπτουν τη χρήση συνθετικών τερέν σε ποσοστό από 70-90%, σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών που έγιναν μεταξύ των μελών Εθνικών Συνδέσμων Ποδοσφαιριστών σε ευρωπαϊκές χώρες (1). Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει επαγγελματική ομάδα ποδοσφαίρου που αγωνίζεται σε γήπεδο με πλαστικό χόρτο (2).
• Γήπεδα με πλαστικό χλοοτάπητα δεν είναι κατάλληλα για αγωνίσματα ρίψεων του στίβου.
• Τα πλαστικά γήπεδα χρειάζονται και αυτά συντήρηση με πλύσιμο και βούρτσισμα.


ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Υψηλή θερμοκρασία τους καλοκαιρινούς μήνες
Φτάνει να περπατήσει κανείς μια καλοκαιρινή μέρα πάνω σε γήπεδο με τεχνητή χλόη για να καταλάβει τα πρόβλημα. Συγκεκριμένα, τους καλοκαιρινούς μήνες κατά τη διάρκεια της ημέρας σημειώνεται αδυναμία χρήσης ή μειωμένη χρήση των γηπέδων με συνθετικό «χόρτο», λόγω της υψηλής θερμοκρασίας που αναπτύσσεται στην επιφάνειά τους. Η θερμοκρασία στη συνθετική επιφάνεια μπορεί να είναι μέχρι και 20ο C μεγαλύτερη από αυτή που αναπτύσσεται σε γήπεδα με φυσικό χλοοτάπητα. Ενδεικτικά να αναφέρουμε μια μέτρηση του Pensylvania State Universiry (Ιουλιος 2011) όπου μετρήθηκε η θερμοκρασία στην επιφάνεια διαφόρων τύπων πλαστικών ταπήτων και είχαν κατα μέσο όρο 67ο C έως και 78ο C, ενώ η μέση θερμοκρασία του αέρα κατά την διάρκεια της μέτρησης ήταν 24ο C (3). Για τον λόγο αυτόν σε χώρες με υψηλή ηλιοφάνεια, όπως είναι η Ελλάδα, η χρήση του συνθετικού τάπητα είναι σχεδόν απαγορευτική κατά τη διάρκεια της ημέρας το καλοκαίρι.
Αντίστοιχα, είναι γεγονός ότι τις βροχερές μέρες πρέπει να αποφεύγεται το πάτημα του φυσικού χλοοτάπητα. Ας δούμε τι συμβαίνει στην περιοχή μας, το 2018 ο μετεωρολογικός σταθμός του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (4) που βρίσκεται κοντά στο νεκροταφείο Παπάγου κατέγραψε 84 μέρες με μέγιστη θερμοκρασία μελαλύτερη ή ίση 30ο C μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου. Την ίδια χρονιά οι ημέρες με βροχή περισσότερο ή ίσο με 1mm ήταν μόλις 54, κατανεμημένες και στους 12 μήνες του έτους. Άρα, μπορεί να υποθέσει κανείς ότι το 2018, αν το γήπεδο είχε φυσικό χόρτο δεν θα το πατούσαν οι αθλούμενοι 54 μέρες ενώ αν ήταν πλαστικό δεν θα το πατούσαν 84. Αυτό απομυθοποιεί τους ισχυρισμούς για σημαντική αύξηση των ωρών χρήσης του συνθετικού χλοοτάπητα.

Επίδραση στην γειτονιά
Επιπλέον καθώς το στάδιο «Μαρκ Μαρσώ» βρίσκεται μέσα στην πόλη μας, πολύ κοντά σε κατοικίες η αύξηση της θερμοκρασίας του αγωνιστικού χώρου θα προκαλέσει την εμφάνιση του φαινόμενου της «θερμικής νησίδας», συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτόν στην υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος. Με απλά λόγια η θερμοκρασία του αέρα στην κοντινή περιοχή θα είναι αυξημένη και τα έξοδα δροσισμού θα αυξηθούν.

Ο μύθος της συντήρησης
Οι συνθετικοί χλοοτάπητες χρειάζονται επεμβάσεις για την συντήρησή τους και τον καθαρισμό τους δηλαδή την απομάκρυνση ξένων υλικών όπως γύρη, φύλλα, σπόροι, ζωικές εκκρίσεις κ.ά. που μπορούν να προκαλέσουν κινδύνους στην υγεία των αθλούμενων (5 & 6) λόγω της εμφάνισης βλαβερών μικρο-οργανισμών. Και με αυτό το δεδομένο καταρρίπτεται η άποψη σύμφωνα με την οποία τα πλαστικά γήπεδα δεν χρειάζονται νερό και συντήρηση. Επίσης η FIFA (6) επισημαίνει ότι σε περιοχές όπου η αερομεταφορά σωματίδιων είναι κάτι συνηθισμένο θα πρέπει να υπάρχει ειδική μέριμνα για την απομάκρυνσή τους επειδή αυτά επιδρούν αρνητικά στην απόδοση του συνθετικού χλοοτάπητα και στην μακροζωία του. Να θυμίσουμε εδώ ότι η μεταφορά αφρικανικής άμμου δεν είναι κάτι ασυνήθιστο στην Αττική.

Τι γίνεται μετά;
Οι πλαστικοί χλοοτάπητες έχουν συγκεκριμένη διάρκεια ζωής επειδή τα υλικά κατασκευής τους επηρεάζονται από την υπεριώδη ακτινοβολία (πολυμερίζονται). Παλιότερα άντεχαν 6 χρόνια περίπου, σήμερα όμως κατασκευαστές τους δίνουν εγγύηση 8 χρόνων. Πάντως, αργά ή γρήγορα θα εμφανισθεί το μείζον πρόβλημα της απόρριψης αυτών των άχρηστων πλέον υλικών. Σε ένα γήπεδο διαστάσεων 100 x 50 μ. αυτό σημαίνει 11-15 τόνοι πλαστικής ίνας και πολύ περισσότεροι τόνοι (80 περίπου) λάστιχου ή/και άμμου (7 & 8). Είναι ευνόητη η σημαντικότητα της περιβαλλοντικής και οικονομικής επιβάρυνσης.

Επιδράσεις στην υγεία
Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η συχνότητα τραυματισμών των ποδοσφαιριστών στα γόνατα σε συνθετικά και φυσικά τερέν είναι η ίδια (1). Διαφορές εντοπίζονται στο είδος των τραυματισμών (9). Υπάρχει όμως έρευνα που δείχνει αυξημένους τραυματισμούς στους αστραγάλους (1 & 9).
Ο κίνδυνος εγκαυμάτων στα άνω και κάτω άκρα από την τριβή επάνω στη συνθετική επιφάνεια είναι αυξημένος το καλοκαίρι, όμως εξαρτάται από το υλικό και το σχήμα των ινών του τεχνητού χόρτου (3). Τέτοιος κίνδυνος δεν υφίσταται στο φυσικό χόρτο.
Η επίδραση στην υγεία των χημικών ουσιών που εκλύονται από το καουτσούκ που χρησιμοποιείται στο γέμισμα δεν έχει μελετηθεί ακόμη επαρκώς (3).

Επίδραση στο ποδόσφαιρο
Το κοντρόλ της μπάλας και οι πάσες είναι πιο δύσκολες σύμφωνα με Σουηδούς ποδοσφαιριστές ενώ οι ίδιοι θεωρούν πολύ αρνητικό σημείο και τις υψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται κοντά στην πλαστική επιφάνεια (1). Απο έρευνες που έχουν διενεργήσει επαγγελματικές ενώσεις ποδοσφαιριστών στην Ευρώπη φαίνεται ότι σε πολύ μεγάλο ποσοστό (από 50 έως και 80 %) τα μέλη τους θεωρούν ότι κινδυνεύουν περισσότερο από τραυματισμούς όταν αγωνίζονται σε συνθετική επιφάνεια (1). Το γεγονός αυτό έχει σίγουρα αρνητικό αποτέλεσμα στην αγωνιστικότητά τους. Τέλος η Διεθνής Ομοσπονδία Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών (FIFPro) υποστηρίζει τη χρήση φυσικού χλοοτάπητα έναντι του τεχνητού (1).

Οι χρήσεις του γηπέδου
Λαμβάνοντας υπόψη μας βασικούς κανόνες της οικονομίας και την έλλειψη διαθέσιμων χώρων στην περιοχή μας, επιβάλλεται οι αθλητικοί χώροι που διαθέτουμε να έχουν την δυνατότητα πολλαπλής και όχι μονοσήμαντης χρήσης. Αν στο στάδιό μας τοποθετηθεί πλαστικός τάπητας δεν θα υπάρχει η δυνατότητα χρήσης από αθλήματα ρίψεων στίβου (ακόντιο, σφαίρα, δίσκος, σφύρα)

Στον δήμο μας έχουμε 3 γήπεδα, ένα πλαστικό (νταμάρι), ένα με χόρτο (Μαρσώ) και ένα με χώμα (Κύπρου) στο οποίο πρόκειται να τοποθετηθεί πλαστικός χλοοτάπητας. Το ιδανικό για τους ποδοσφαιριστές θα ήταν να είχαμε 2-3 γήπεδα με φυσικό χόρτο (1 κατάλληλο για τους αγώνες και 1-2 για προπόνηση) και ένα με πλαστικό για τις «δύσκολες» βροχερές μέρες.
Για τον στίβο φτάνει ένα με χόρτο. Επίσης ο στίβος επιβαρύνει πολύ λίγο το χόρτο συγκριτικά με το ποδόσφαιρο όμως δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει πλαστικό γήπεδο.

Κόστος
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν διαθέσιμα πρόσφατα κοστολογικά στοιχεία αλλά με βάση στοιχεία του 2008 τα οποία δεν έχουν τροποποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής:

Το κόστος κατασκευής ενός γηπέδου με φυσικό χλοοτάπητα κυμαίνεται μεταξύ 20 και 26 ευρώ ανά τ.μ., ενώ το κόστος του συνθετικού τάπητα είναι από 35 έως 51 ευρώ ανά τ.μ. Το κόστος συντήρησης του φυσικού χλοοτάπητα κυμαίνεται από 20.500 ευρώ ως 29.300 ευρώ τον χρόνο με διάρκεια ζωής οκτώ-δέκα χρόνια. Το κόστος συντήρησης του τεχνητού τάπητα είναι κατά πολύ μικρότερο (κυμαίνεται από 4.400 ευρώ ως 5.850 ευρώ τον χρόνο) αλλά με διάρκεια ζωής έξι χρόνια.
Συνολικά λοιπόν: Το μέσο κόστος κατασκευής και συντήρησης του φυσικού χόρτου ανέρχεται κατά μέσο όρο στα 10 χρονια στα 40.000 ευρώ/χρόνο, ενώ αντιστοιχα το μέσο κόστος κατασκευής και συντήρησης του πλαστικού στα 6 χρόνια ανέρχεται στα 51.000 ευρώ/χρόνο. Δηλαδή υπάρχει μια διαφορά 11.000 ευρώ/χρόνο!


ΤΕΛΙΚΑ
Η αντικατάσταση του φυσικού χόρτου με πλαστικό ακόμη κι αν δεν επιβαρύνει οικονομικά τους δημότες, σε περίπτωση που την τοποθέτηση του αναλάβει η Γ.Γ.Α. ή η Περιφέρεια, τελικά οι δημότες θα είναι αυτοί που θα πληρώσουν το κόστος της αύξησης της θερμοκρασίας στη γειτονική περιοχή καθώς και το κόστος αποκομιδής του πλαστικού τάπητα όταν ολοκληρωθεί η διάρκεια ζωής του. Επιπλέον όσον αφορά τη χρήση ο συνθετικός χλοοτάπητας δεν θα αναβαθμίσει τον συγκεκριμένο αθλητικό χώρο αλλά θα τον υποβαθμίσει.

Διατηρώντας, όμως, το στάδιο με φυσικό χλοοτάπητα:
• Δημιουργούμε, διατηρούμε και συντηρούμε ένα μικρό δάσος. Ένα γήπεδο με φυσικό χλοοτάπητα αποδίδει στη ατμόσφαιρα τόσο οξυγόνο όσο ένα δάσος ιδίων διαστάσεων με κωνοφόρα ή πλατύφυλλα δένδρα. Η επιστημονική εξήγηση της παραπάνω πρότασης έγκειται στο γεγονός πως τα φυτά που συνθέτουν τους φυσικούς χλοοτάπητες ανήκουν στην οικογένεια των Αγρωστωδών και επομένως χαρακτηρίζονται από έντονη φωτοσυνθετική δραστηριότητα. Σε κάθε κούρεμα του χλοοτάπητα, που πραγματοποιείται τουλάχιστον κάθε 10 μέρες, απομακρύνονται μεγάλες ποσότητες φυτικής μάζας, κατά τη δημιουργία της οποίας με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης απελευθερώνονται μεγάλες ποσότητες οξυγόνου. Μάλιστα, αφού ο Δήμος έχει ξεκινήσει πρόγραμμα κομποστοποίησης οργανικών υπολειμμάτων θα έχει έτοιμη μια μεγάλη πηγή από τέτοια.

• Ο φυσικός χλοοτάπητας μειώνει τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος το καλοκαίρι, αντίθετα με τον τεχνητό που την ανεβάζει καθώς ακτινοβολεί τη θερμοκρασία που έχει συσσωρεύσει όλη τη μέρα. Ο φυσικός χλοοτάπητας σημαίνει μικρότερο κόστος κλιματισμού το καλοκαίρι για τους περίοικους.

• Φροντίζουμε τα παιδιά μας να αθλούνται σε υγιές περιβάλλον. Δεν είναι λογικό να τους λέμε ότι ο αθλητισμός είναι υγεία και να τα παροτρύνουμε να αθλούνται, και από την άλλη να βάζουμε σε κίνδυνο την υγεία τους.

• Επίσης στην περίπτωση που προχωρήσουμε στην αντικατάσταση του παλιού φυσικού χλοοτάπητα με νέο τότε θα βοηθήσουμε την ελληνική οικονομία διότι οι φυσικοί χλοοτάπητες είναι ελληνικής παραγωγής αντίθετα με τους συνθετικούς

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Τη λύση λοιπόν για την ελληνική πραγματικότητα δεν αποτελούν οι συνθετικοί χλοοτάπητες αλλά η ορθολογική εγκατάσταση και διαχείριση των φυσικών χλοοταπήτων, οι οποίοι θα εξασφαλίζουν την υγεία των αθλητών και την βελτίωση του περιβάλλοντος.


                                                         Με αθλητικούς χαιρετισμούς Μάιος 2019
                                                                 Για το Δ.Σ. του Γ.Α.Σ.Χολαργού

                                   Η Πρόεδρος                                                                   Ο Γ.Γραμματέας
                                  Βάνα Ξένου                                                             Φίλιππος Καχραμάνος

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον συνδημότη μας κον Ταξιάρχη Ανδριτσόπουλο και εξειδικευμένο Γεωπόνο για την πολύτιμη βοήθειά που μας προσέφερε στην έρευνα και στη σύνταξη της παρούσας επιστολής.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών, Οι ποδοσφαιριστές προτιμούν το φυσικό κι όχι το συνθετικό χορτάρι, http://psap.gr/fifpro/i-podosferistes-protimoun-to-fisiko-ki-ochi-to-sinthetiko-chortari/
2. Ιστοσελίδα stadia.gr, Στάδια ομάδων επαγγελματικών κατηγοριών (2014-15), http://www.stadia.gr/maps/mapfootball-gr.html
3. New York State Department of Health, Information About Crumb-Rubber Infilled Synthetic Turf Athletic Fields, https://www.health.ny.gov/environmental/outdoors/synthetic_turf/crumb-rubber_infilled/fact_sheet.htm
4. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Διαδραστική βάση δεδομένων, http://stratus.meteo.noa.gr/front
5. Purchase Green Artificial Grass, Deep Cleaning Your Artificial Turf, https://www.purchasegreen.com/blog/deep-cleaning-your-artificial-turf/
6. FIFA, FIFA Quality Programme for Football Turf October 2015, https://football-technology.fifa.com/media/1026/fifa_quality_programme_for_football_turf.pdf
7. Το Βήμα, Η επέλαση του πλαστικού χλοοτάπητα, https://www.tovima.gr/2008/11/24/archive/i-epelasi-toy-plastikoy-xlootapita/
8. AAG (Aojian Artificial Grass), Football Artificial Grass, https://www.aagartificialgrass.com/html/product/rengongcaopishigongpeitao/267.html
9. FIFPRO, Jan Ekstrand, Injuries on artificial turf, https://fifpro.org/news/injuries-on-artificial-turf/en/?